Jakie są przyczyny pojawienia się lęku przed porodem?
Naukowcy przedstawiają szereg wyjaśnień skąd bierze się tokofobia.
Za najczęstsze przyczyny podaje się
- słuchanie o traumatycznych doświadczeniach porodowych innych kobiet (najczęściej innych kobiet w rodzinie, szczególnie matek),
- strach przed nieodpowiednim leczeniem bólu,
- wpływ wcześniejszych stanów psychicznych i historii leczenia psychiatrycznego, w tym zaburzeń lękowych i depresji.
Wyróżnia się dwa rodzaje tokofobii, pierwotną i wtórną.
Pierwotna tokofobia występuje u kobiet, które nigdy nie doświadczyły porodu. Może się rozpocząć w okresie dojrzewania, chociaż może również wystąpić po zajściu w ciążę. Może to być również widoczne u dziewcząt i kobiet, które padły ofiarą molestowania seksulanego lub gwałtu. Badania lekarskie podczas ciąży i porodu mogą również wywołać retrospekcje pierwotnego urazu.
Wtórna tokofobia występuje u kobiet, które wcześniej doświadczyły ciąży i porodu. Często jest wynikiem traumatycznego przebiegu ciąży lub porodu, w tym poronienia, przerwania ciąży, urodzenia chorego lub martwego dziecka, wystąpienia powikłań okołoporodowych w tym urazów dróg rodnych lub konieczności ponownej operacji. Może jednak wystąpić również u kobiet, które urodziły bez jakichkolwiek powikłań. Często występuje u kobiet po długotrwałym leczeniu niepłodności.
Niektóre czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju tokofobii to:
- strach o życie dziecka,
- brak zaufania do lekarzy,
- strach przed powikłaniami porodowymi, takimi jak stan przedrzucawkowy czy śmierć,
- strach przed bólem,
- strach przed nieznanym,
- utrata kontroli i prywatności,
- występowanie wcześniejszych zaburzeń lękowych, depresji lub historia wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie,
- słuchanie traumatycznych historii narodzin od przyjaciół lub w mediach społecznościowych,
- zmiany hormonalne, które utrudniają radzenie sobie z lękiem,
- czynniki psychospołeczne, takie jak zajście w ciążę w młodym wieku, zubożenie lub brak wsparcia społecznego, niepewność, niewystarczająca edukacja w zakresie procesu porodu i narodzin.
Dlatego pacjentek, które zgłaszają się do nas z rozpoznaniem tokofobia, pytam czego się boją. Wiele z tych obaw można zaadresować rozmową edukacyjną, zbudowaniem zaufania do placówki medycznej i personelu sprawującego opiekę.
W innych przypadkach wymagana jest terapia psychologiczna, konsultacja psychiatryczna, a nawet w bardzo trudnych przypadkach włączenie leczenia farmakologicznego.
Wszystko to aby maksymalnie poprawić jakość doświadczenia ciąży i porodu przez osobę z zaburzeniami lękowymi.
dr n. med. Anna Kajdy, ginekolog-położnik, perinatalog. Ordynator Położnictwa