Jakie są przyczyny pojawienia się lęku przed porodem?

Naukowcy przedstawiają szereg wyjaśnień skąd bierze się tokofobia.

Za najczęstsze przyczyny podaje się

• słuchanie o traumatycznych doświadczeniach porodowych innych kobiet (najczęściej innych kobiet w rodzinie, szczególnie matek),
• strach przed nieodpowiednim leczeniem bólu,
• wpływ wcześniejszych stanów psychicznych i historii leczenia psychiatrycznego, w tym zaburzeń lękowych i depresji.

Wyróżnia się dwa rodzaje tokofobii, pierwotną i wtórną.

Pierwotna tokofobia występuje u kobiet, które nigdy nie doświadczyły porodu. Może się rozpocząć w okresie dojrzewania, chociaż może również wystąpić po zajściu w ciążę. Może to być również widoczne u dziewcząt i kobiet, które padły ofiarą molestowania seksulanego lub gwałtu. Badania lekarskie podczas ciąży i porodu mogą również wywołać retrospekcje pierwotnego urazu.

Wtórna tokofobia występuje u kobiet, które wcześniej doświadczyły ciąży i porodu. Często jest wynikiem traumatycznego przebiegu ciąży lub porodu, w tym poronienia, przerwania ciąży, urodzenia chorego lub martwego dziecka, wystąpienia powikłań okołoporodowych w tym urazów dróg rodnych lub konieczności ponownej operacji. Może jednak wystąpić również u kobiet, które urodziły bez jakichkolwiek powikłań. Często występuje u kobiet po długotrwałym leczeniu niepłodności.

Niektóre czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju tokofobii to:

• strach o życie dziecka,
• brak zaufania do lekarzy,
• strach przed powikłaniami porodowymi, takimi jak stan przedrzucawkowy czy śmierć,
• strach przed bólem,
• strach przed nieznanym,
• utrata kontroli i prywatności,
• występowanie wcześniejszych zaburzeń lękowych, depresji lub historia wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie,
• słuchanie traumatycznych historii narodzin od przyjaciół lub w mediach społecznościowych,
• zmiany hormonalne, które utrudniają radzenie sobie z lękiem,
• czynniki psychospołeczne, takie jak zajście w ciążę w młodym wieku, zubożenie lub brak wsparcia społecznego, niepewność, niewystarczająca edukacja w zakresie procesu porodu i narodzin.

Dlatego pacjentek, które zgłaszają się do nas z rozpoznaniem tokofobia, pytam czego się boją. Wiele z tych obaw można zaadresować rozmową edukacyjną, zbudowaniem zaufania do placówki medycznej i personelu sprawującego opiekę.

W innych przypadkach wymagana jest terapia psychologiczna, konsultacja psychiatryczna, a nawet w bardzo trudnych przypadkach włączenie leczenia farmakologicznego.

Wszystko to aby maksymalnie poprawić jakość doświadczenia ciąży i porodu przez osobę z zaburzeniami lękowymi.

dr n. med. Anna Kajdy, ginekolog-położnik, perinatalog. Ordynator Położnictwa