Indukcja porodu - na czym polega, jakie są przeciwskazania?

Kolejny cykl artykułów porusza temat, o którym dużo osób słyszało, ale nie wszyscy wiedzą o co tak naprawdę chodzi. Indukcja porodu, bo o niej mowa – czym jest, na czym polega, jakie są przeciwskazania. Na te i wiele innych pytań odpowiada nam lek. Agnieszka Łojek-Ozga, ginekolog-położnik. Zapraszamy!

Zacznijmy od tego czym jest indukcja porodu?

Mianem indukcji porodu określa się zainicjowanie porodu przed jego spontanicznym rozpoczęciem. Celem tej procedury jest doprowadzenie do urodzenia płodu i łożyska.
Blisko co piąta ciężarna jest poddawana procedurze indukcji porodu.

Jakie są wskazania do indukcji? W jakich sytuacjach należy rozważyć indukcję porodu?

Najprościej można powiedzieć, że wskazaniem do indukcji jest sytuacja, w której kontynuowanie ciąży jest potencjalnie bardziej ryzykowne dla płodu i ciężarnej, niż właśnie zainicjowany poród. W wyniku wieloletnich obserwacji zauważono, że wcześniejsze ukończenie ciąży w pewnych stanach klinicznych przynosi korzyść matce, dziecku lub obojgu. Bez wątpienia zarówno czynniki, które stanowią wskazania do tej procedury, jak i możliwe techniki jej przeprowadzenia, należy przedyskutować z Pacjentką. Zwieńczeniem rozmowy powinna być świadoma i poinformowana zgoda na indukcję w wersji pisemnej.

Lista wskazań do indukcji porodu jest długa i wciąż otwarta. Sytuację każdej Pacjentki należy indywidualnie przeanalizować i wybrać najlepszą dla niej opcję. Dlatego jeśli uznamy, że kontynuowanie ciąży może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem powikłań u matki i dziecka, należy rozpocząć procedurę wywoływania porodu.

W literaturze pojawiają się prace wykazujące, że wywołanie porodu u Pacjentki po 39 tygodniu ciąży zmniejsza ryzyko powikłań dla matki i dziecka.

Na liście wskazań do indukcji porodu są:
a) choroby wikłające ciąże:

• cukrzyca ciążowa,
• cholestaza ciężarnych,
• nadciśnienie ciążowe,
• przedwczesne odpływanie płynu owodniowego,
• hipotrofia płodu,
• hipertrofia płodu,
• konflikt serologiczny,
• odpływanie płynu owodniowego,
• wystąpienie stanu przedrzucawkowego po skończonym 37 tygodniu ciąży,
• zapalenie błon płodowych i łożyska,
• podejrzenie pogorszenia się stanu płodu,
• przedwczesne pęknięcie błon płodowych w ciąży donoszonej,
• przedwczesne pęknięcie błon płodowych w ciąży niedonoszonej z towarzyszącymi objawami infekcji wewnątrzowodniowej,
• podejrzenie dużego płodu,
• ciąża po terminie porodu (>41.+0 tc.),
• niepowikłana ciąża bliźniacza dwukosmówkowa dwuowodniowa po 37 tygodniu,
• niepowikłana ciąża bliźniacza jednokosmówkowa dwuowodniowa po 36 tygodniu,
• nieprawidłowe wyniki badań mogące sugerować zagrażające niedotlenienie wewnątrzmaciczne

b) obciążenia z wywiadu:

• nadciśnienie przedciążowe,
• zaburzenia metaboliczne,
• zgon wewnątrzmaciczny płodu w poprzedniej ciąży,
• wiek matki,
• poważna, oporna na leczenie choroba matki

Wskazaniem do indukcji porodu są też względy społeczne - powikłane porody w wywiadzie Pacjentki czy duża odległość od miejsca zamieszkania do najbliższego szpitala.

Przed decyzją o indukcji porodu z pewnością należy rozważyć czy nie istnieją przeciwwskazania do indukcji porodu lub wręcz wskazania do cięcia cesarskiego.

Wskazaniem wywołania porodu będą większe korzyści zdrowotne dla matki i dziecka niż czekanie na jego samoistne rozpoczęcie. O jakich korzyściach możemy tu mówić?

Z pewnością najważniejszą korzyścią jest zmniejszenie ryzyka zgonu wewnątrzmacicznego płodu. Poza tym indukcja porodu zmniejsza ryzyko odległych powikłań u dzieci i u matki. Korzyści zależą od wskazań z jakich wykonujemy indukcję porodu. W przypadku cholestazy ciężarnych, większą korzyść z indukcji porodu ma dziecko. U Pacjentek z nadciśnieniem ciążowym powikłanym zagrażającą rzucawką, korzyść w postaci zmniejszonego ryzyka powikłań ośrodkowego układu nerwowego ma matka a zmniejszone ryzyko niedotlenienia poprawia rokowania u płodu.

Czy istnieją jakieś są przeciwwskazania do indukcji? Jeśli tak, to jakie?

Lista przeciwwskazań do indukcji porodu, podobnie do listy wskazań, jest długa i otwarta. Znajdują się na niej sytuacje kliniczne, które z założenia są wskazaniem do cięcia cesarskiego.
Indukcji porodu nie powinno się przeprowadzać w przypadku występowania jakichkolwiek przeciwwskazań do porodu drogami natury:

• łożysko przodujące lub naczynia przodujące: sytuacja, w której lokalizacja łożyska w okolicy dolnego odcinka macicy i szyjki uniemożliwia bezpieczne rozwieranie się szyjki maci i poród drogami natury. Czynność
• skurczowa powoduje krwawieniu dróg rodnych, może powodować odklejanie łożyska i nie gwarantuje wystarczającego dopływu krwi do płodu. Łożysko przodujące stanowi też przeszkodę mechaniczną do porodu. To zawsze jest wskazanie do cięcia cesarskiego,
• łożysko niskoschodzące
• szacowana masa płodu powyżej 4500 gramów lub 4000 gramów w ciążach powikłanych cukrzycą,
• wypadnięcie sznura pępowinowego, przodowanie pępowiny,
• nieprawidłowe położenie lub ułożenie płodu (np. położenie poprzeczne lub ułożenie stópkowe),
• odnotowane w wywiadzie wcześniejsze klasyczne nacięcia macicy lub nacięcia w kształcie odwróconej litery T,
• odnotowane w wywiadzie wcześniejsze rozległe operacje w obrębie macicy (Pacjentki z wywiadem operacji na trzonie macicy takich jak klasyczne cięcie cesarskie lub wyłuszczenie mięśniaków z otwarciem jamy macicy mają zwiększone ryzyko pęknięcia macicy w trakcie porodu,)
• czynne zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki zwykłej,
• nieprawidłowa budowa miednicy kostnej ciężarnej,
• rak szyjki macicy,
• pęknięcie macicy w wywiadzie,
• inne przeciwwskazania do porodu drogami natury,
• wady narządu rodnego

Niewątpliwie kluczowym przeciwwskazaniem do indukcji porodu jest brak zgody Pacjentki. Przed procedurą indukcji porodu należy przedstawić Pacjentce wskazania do procedury i możliwe techniki. Następnie ustalić wspólnie plan postępowania. Bezsprzecznie należy poinformować Pacjentkę, że indukcja porodu może zakończyć się niepowodzeniem.

W kolejnej części przybliżymy m.in. metody indukcji porodu

lek. Agnieszka Łojek-Ozga, ginekolog-położnik