Indukcja porodu - na czym polega, jakie są przeciwskazania?
Kolejny cykl artykułów porusza temat, o którym dużo osób słyszało, ale nie wszyscy wiedzą o co tak naprawdę chodzi. Indukcja porodu, bo o niej mowa – czym jest, na czym polega, jakie są przeciwskazania. Na te i wiele innych pytań odpowiada nam lek. Agnieszka Łojek-Ozga, ginekolog-położnik. Zapraszamy!
Zacznijmy od tego czym jest indukcja porodu?
Mianem indukcji porodu określa się zainicjowanie porodu przed jego spontanicznym rozpoczęciem. Celem tej procedury jest doprowadzenie do urodzenia płodu i łożyska.
Blisko co piąta ciężarna jest poddawana procedurze indukcji porodu.
Jakie są wskazania do indukcji? W jakich sytuacjach należy rozważyć indukcję porodu?
Najprościej można powiedzieć, że wskazaniem do indukcji jest sytuacja, w której kontynuowanie ciąży jest potencjalnie bardziej ryzykowne dla płodu i ciężarnej, niż właśnie zainicjowany poród. W wyniku wieloletnich obserwacji zauważono, że wcześniejsze ukończenie ciąży w pewnych stanach klinicznych przynosi korzyść matce, dziecku lub obojgu. Bez wątpienia zarówno czynniki, które stanowią wskazania do tej procedury, jak i możliwe techniki jej przeprowadzenia, należy przedyskutować z Pacjentką. Zwieńczeniem rozmowy powinna być świadoma i poinformowana zgoda na indukcję w wersji pisemnej.
Lista wskazań do indukcji porodu jest długa i wciąż otwarta. Sytuację każdej Pacjentki należy indywidualnie przeanalizować i wybrać najlepszą dla niej opcję. Dlatego jeśli uznamy, że kontynuowanie ciąży może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem powikłań u matki i dziecka, należy rozpocząć procedurę wywoływania porodu.
W literaturze pojawiają się prace wykazujące, że wywołanie porodu u Pacjentki po 39 tygodniu ciąży zmniejsza ryzyko powikłań dla matki i dziecka.
Na liście wskazań do indukcji porodu są:
a) choroby wikłające ciąże:
- cukrzyca ciążowa,
- cholestaza ciężarnych,
- nadciśnienie ciążowe,
- przedwczesne odpływanie płynu owodniowego,
- hipotrofia płodu,
- hipertrofia płodu,
- konflikt serologiczny,
- odpływanie płynu owodniowego,
- wystąpienie stanu przedrzucawkowego po skończonym 37 tygodniu ciąży,
- zapalenie błon płodowych i łożyska,
- podejrzenie pogorszenia się stanu płodu,
- przedwczesne pęknięcie błon płodowych w ciąży donoszonej,
- przedwczesne pęknięcie błon płodowych w ciąży niedonoszonej z towarzyszącymi objawami infekcji wewnątrzowodniowej,
- podejrzenie dużego płodu,
- ciąża po terminie porodu (>41.+0 tc.),
- niepowikłana ciąża bliźniacza dwukosmówkowa dwuowodniowa po 37 tygodniu,
- niepowikłana ciąża bliźniacza jednokosmówkowa dwuowodniowa po 36 tygodniu,
- nieprawidłowe wyniki badań mogące sugerować zagrażające niedotlenienie wewnątrzmaciczne
b) obciążenia z wywiadu:
- nadciśnienie przedciążowe,
- zaburzenia metaboliczne,
- zgon wewnątrzmaciczny płodu w poprzedniej ciąży,
- wiek matki,
- poważna, oporna na leczenie choroba matki
Wskazaniem do indukcji porodu są też względy społeczne - powikłane porody w wywiadzie Pacjentki czy duża odległość od miejsca zamieszkania do najbliższego szpitala.
Przed decyzją o indukcji porodu z pewnością należy rozważyć czy nie istnieją przeciwwskazania do indukcji porodu lub wręcz wskazania do cięcia cesarskiego.
Wskazaniem wywołania porodu będą większe korzyści zdrowotne dla matki i dziecka niż czekanie na jego samoistne rozpoczęcie. O jakich korzyściach możemy tu mówić?
Z pewnością najważniejszą korzyścią jest zmniejszenie ryzyka zgonu wewnątrzmacicznego płodu. Poza tym indukcja porodu zmniejsza ryzyko odległych powikłań u dzieci i u matki. Korzyści zależą od wskazań z jakich wykonujemy indukcję porodu. W przypadku cholestazy ciężarnych, większą korzyść z indukcji porodu ma dziecko. U Pacjentek z nadciśnieniem ciążowym powikłanym zagrażającą rzucawką, korzyść w postaci zmniejszonego ryzyka powikłań ośrodkowego układu nerwowego ma matka a zmniejszone ryzyko niedotlenienia poprawia rokowania u płodu.
Czy istnieją jakieś są przeciwwskazania do indukcji? Jeśli tak, to jakie?
Lista przeciwwskazań do indukcji porodu, podobnie do listy wskazań, jest długa i otwarta. Znajdują się na niej sytuacje kliniczne, które z założenia są wskazaniem do cięcia cesarskiego.
Indukcji porodu nie powinno się przeprowadzać w przypadku występowania jakichkolwiek przeciwwskazań do porodu drogami natury:
- łożysko przodujące lub naczynia przodujące: sytuacja, w której lokalizacja łożyska w okolicy dolnego odcinka macicy i szyjki uniemożliwia bezpieczne rozwieranie się szyjki maci i poród drogami natury. Czynność
- skurczowa powoduje krwawieniu dróg rodnych, może powodować odklejanie łożyska i nie gwarantuje wystarczającego dopływu krwi do płodu. Łożysko przodujące stanowi też przeszkodę mechaniczną do porodu. To zawsze jest wskazanie do cięcia cesarskiego,
- łożysko niskoschodzące
- szacowana masa płodu powyżej 4500 gramów lub 4000 gramów w ciążach powikłanych cukrzycą,
- wypadnięcie sznura pępowinowego, przodowanie pępowiny,
- nieprawidłowe położenie lub ułożenie płodu (np. położenie poprzeczne lub ułożenie stópkowe),
- odnotowane w wywiadzie wcześniejsze klasyczne nacięcia macicy lub nacięcia w kształcie odwróconej litery T,
- odnotowane w wywiadzie wcześniejsze rozległe operacje w obrębie macicy (Pacjentki z wywiadem operacji na trzonie macicy takich jak klasyczne cięcie cesarskie lub wyłuszczenie mięśniaków z otwarciem jamy macicy mają zwiększone ryzyko pęknięcia macicy w trakcie porodu,)
- czynne zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki zwykłej,
- nieprawidłowa budowa miednicy kostnej ciężarnej,
- rak szyjki macicy,
- pęknięcie macicy w wywiadzie,
- inne przeciwwskazania do porodu drogami natury,
- wady narządu rodnego
Niewątpliwie kluczowym przeciwwskazaniem do indukcji porodu jest brak zgody Pacjentki. Przed procedurą indukcji porodu należy przedstawić Pacjentce wskazania do procedury i możliwe techniki. Następnie ustalić wspólnie plan postępowania. Bezsprzecznie należy poinformować Pacjentkę, że indukcja porodu może zakończyć się niepowodzeniem.
W kolejnej części przybliżymy m.in. metody indukcji porodu
lek. Agnieszka Łojek-Ozga, ginekolog-położnik